چشمه‌ی تاق بستان خشکيد!

تاق بُستان این روزها حال خوشی ندارد، رنگ از رُخسارش پریده و همانند بیماری است که هر کسی برایش دارویی می‌پیچد، ولی دردهایش بسیار ژرف‌تر (:عمیق‌تر) از آنست که درمان شود و همچنان آشفته حال است و چهره‌اش زرد گون.
به گزارش اَمرداد، مجموعه ی تاریخی – فرهنگی و گردشگری ارزشمند تاق بستان داستان پر فراز و نشیبی دارد و روزگار غم باری را سپری می کند. چشمه ای که هزاران سال در آن زندگی روان بود به انگیزه ی نادرست بازگشت به سیمای کهن و بدون مطالعات باستان شناسی و کار کارشناسی، زیر و رو شد تا تاریخ و فرهنگ نیاکانی رنگ ببازد و ایران در سوگی بزرگ فرو رود. بی گمان کارهای انجام گرفته در این مجموعه که مدیران میراث فرهنگی از آن با نام طرح ساماندهی تاق بستان یاد می کنند را باید فاجعه ای ملی نامید. کاری نا آزموده و نا کامروا که شوکِ بزرگی را به بدنه ی میراث فرهنگی کشور و جامعه ی باستان شناسی وارد و همه را غافلگیر کرد. بر پایه ی دیدگاه های کارشناسان در رشته های گوناگون (باستان شناس، زمین شناس، مرمت گر و...) نخستین و مهم ترین عامل خشکیدن چشمه ی تاق بستان دخالت بیجا در اکو سیستم زمین بود که آن را به روز سیاهی نشاند. در آغاز تابستان و هم زمان با خشک شدن چشمه، مدیران میراث فرهنگی استان آن را شگفت انگیز و شِگرف (:کمیاب) و باورنکردنی به شمار آورده بودند، ولی کارشناسان آن را رد کرده و امری طبیعی برشمردند. در این جا بر آن نیستیم که چرایی خشکیدن چشمه ی تاق بستان را بررسی کنیم. زیرا درگذشته و در چندین گزارش پِیاپی در گفت و گو با کارشناسان وابسته (:مربوطه) به بررسی و چرایی خشکیدن چشمه ی تاق بستان پرداخته بودیم. چیزی که بایسته است به آن پرداخته و از آن نام برده شود، پا فشاری و دفاع شگفت انگیز مدیران میراث فرهنگی شهری بر لغزش های (:اشتباهات) خود است که جای بسی درنگ (:تامل) و افسوس دارد. مدیران میراث فرهنگی و همه ی پدیدآورندگان (:مسببان) این فاجعه ی ملی باید از طبیعت و مردم ایران برای کار نادرست و لغزش های خود پوزش خواهی کرده و در اندیشه ی چاره ای ریشه ای و کارساز  باشند تا وضعیت موجود از این بدتر نشود. اما مدیران و سرپرستان (:مسوولان) پدیدآورنده ی این رُخداد ناخجسته و شوم، نه تنها زیر بار نمی روند، بلکه با شگفتی و پا فشاری از آن نیز دفاع می کنند! همچنین سازمان میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی کل کشور به ویژه شاخه ی باستان شناسی پژوهشگاه میراث که در این مدت سکوت پیشه کرده است باید پاسخ گوی مردم و دوست داران تاریخ و فرهنگ ایران باشند.
سخن در خُور نگرش (:نکته قابل تامل) این است که مدیران میراث فرهنگی کرمانشاه در توجیه لغزش های خود بازگشت به سیمای کهن مجموعه ی تاق بستان را بهانه کرده اند. این در حالی است که نه تنها هیچ گونه مدرک و سند و نوشته ای که بر سخنان مدیران میراث فرهنگی مُهر تایید بزند وجود ندارد، بلکه وارون (:برعکس) آن نگاره ها و نقاشی های به جا مانده از روزگار قاجاریه این توجیه را رد می کند و دانسته نیست که این مدیران و سرپرستان میراث از کدام سیمای کهن نام می برند؟ از سویی دیگر در نشست علمی باستان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه که 26 مهرماه برگزار شده است، مدیران میراث فرهنگی استان از کارهای انجام شده در مجموعه ی تاق بستان دفاع کرده و آن را از دستاوردهای مهم و بایسته (:ضروری) برشمرده اند!  همچنین از آن با نام ساماندهی و طرحی درست یاد کرده که آرمان آن بازگشت به سیمای کهن و بر طرف کردن دشواری های مرمتی بوده است (خبرگزاری دانشجویان ایسنا – 27 مهرماه). 
پرسشی که در این میان ذهن ها را درگیر خود کرده، این است که چرا مدیران و سرپرستان شهری و استانی با پافشاری از طرح شکست خورده ی تاق بستان که بر کسی پوشیده نیست و همه ی کارشناسان و دلسوزان میراث فرهنگی کشور بر آن مُهر تایید زده اند، دفاع می کنند؟ آیا زمان آن فرا نرسیده است که لغزش های انجام گرفته را پذیرا باشیم و در اندیشه ی درمان آن با هم کاری همه ی کارشناسان باشیم؟ به گونه ی کلی توجیه این موضوع با نگرش به رُخداد انجام گرفته چه سودی برای مردم و میراث فرهنگی دارد؟ پرسش هایی از این دست بی شمارند که در این مَجال نمی گنجد. در پایان بهتر است که پژوهشگاه میراث فرهنگی سکوت خود را شکسته و با دخالت به هنگام به کمک یکی از ارزشمندترین یادمان های باختر (:غرب) کشور که همانا مجموعه ی یگانه و بی مانند تاق بستان است، بشتابد. همچنین نباید از یاد برد که وارون گفته های مدیران میراث فرهنگی استان در تابستان گذشته مبنی بر پُر آب شدن چشمه ی تاق بستان هم زمان با آغاز فصل پاییز و بارندگی ها، همچنان سراسر چشمه خشک بوده و با رَوند موجود امکان پر شدن و ماندگاری و پایداری آن وجود ندارد.

در زیر نگاره هایی که به تازگی از مجموعه‌ی تاق بستان گرفته شده است را ببینید :  

این تصویر امرداد ماه امسال است که در سنجش با تصویر جدید مهرماه درآن گیاه روییده است بجای آب!

تاق بستان پیش از دست اندازی ها و ساماندهی در چند سال گذشته

سیمان کهن تاق بستان که هیچ چشمه ای درپایین آن رد نشده است و مدیران معلوم نیست ازکدام سیمان کهن سخن می گویند

در میان برکه کوچک سمت چپ تاق بستان بجای آب، گیاه روییده است. با تصویر امردادماه امسال سنجیده شود!

برکه کوچک کنار سنگ نگاره اردشیر که کامل خشک شده است

این است دستاوردهای ساماندهی تاق بستان! مدیران تا کی می خواهند اشتباه خود را به گردن خشکسالی بیندازند؟

آغاز فصل پاییز هم نتوانست مرهمی بر تن رنجور تاق بستان شود

آبراهه سمت راست تاق بزرگ که کامل خشک شده است

آب برکه روبروی تاق بستان که به کمترین حد خود رسیده است



عکس از سیاوش آریا است.