81

درود مهربان نیکنام. شما فرمودید که به پیامبر ما وحی نشده و الهام شده است. خواهشمندم تفاوت دقیق میان این دو را برایم آشکار سازید. سپاس بی پایان


پرسش :

درود مهربان نیکنام. شما فرمودید که به پیامبر ما وحی نشده و الهام شده است. خواهشمندم تفاوت دقیق میان این دو را برایم آشکار سازید. سپاس بی پایان


پاسخ :
درود. ازآنچه درگزینه وحی برای پیامبران برداشت می شود این است که فرشته ویا فرشتگانی که نزدیک خداوند بوده اند، پیام هایی را درزمان هایی مناسب که شان نزول گوناگون نیز داشته است، از خداوند دریافت می کرده اند وآن را به گوش پیامبر یافرستاده خداوند (رسول) بازگو می کرده اند. پیامبر نیز همان گفته رسیده از خدا را به گوش مردم رسانده وآشکار است که هیچگونه دخالتی در کم وزیاد کردن آن نداشته است زیرا دراین صورت گفته خداوند تغییر می کرده است. ازآنجا که زرتشت  برای «اهورامزدا» نام ومکانی بیان نکرده است. جایگاه او را درآسمان نمی داند که برعرش تکیه زده باشد وفرشتگانی پیرامون اوباشند. بلکه اهورامزدا در بینش زرتشت، یک فروزه (صفت) است که «اهو» به چمار(معنی) هستی آفرین و«مزدا» به چماردانش بیکران است (دانش بیکران هستی آفرین) بنابراین زرتشت از دانش ودانایی در هستی به فراگیری دانش پرداخته و بهآگاهی رسیده است. ندای درونی وبینش مینوی (سروش) به یاری او آمده وهرگاه پرسشی برایش پیش آمده با پژوهش درهستی، در پرتودل آگاهی والهام به رازهای گوناگون هستی پی برده وهریک را درسرودهایش (گات ها) بیان کرده است. گفتنی است اشاره می کند که هرکس با آزادی می تواند سخنان او را بپذیرد ویا به آنچه اندیشه دارد روی آورد. بدین روی دربینش وفرهنگ ایران باستان، فرشته وجود خارجی نداشته و وحی پدیدار نشده است.
82

درود استاد، آیا بهدینان به سرنوشت  نیزباور دارند؟ اشو زرتشت در گاتاها اشاره ای به این نکته کرده است؟ سپاس


پرسش :

درود استاد، آیا بهدینان به سرنوشت  نیزباور دارند؟ اشو زرتشت در گاتاها اشاره ای به این نکته کرده است؟ سپاس


پاسخ :
خیر، دربینش زرتشت همه رویدادها برپایه خردمندی ودر پرتو دانش پیش خواهد آمد. هیچکس مجبور نیست تا به آنچه پیش رویش قرار می گیرد تن دردهد و آن را به حساب سرنوشت بگذارد. سرنوشتِ مَرتًو (= انسان) را چه کسی گزینش کرده است؟ شاید باور کنیم خداوند رقم زده باشد؛ ولی مگرخداوند دادگر(= عادل) نیست. پس بایستی سرنوشت همه را یکسان برگزیده و بخشیده باشد! در پیام زرتشت به جای باور به سرنوشت، «بخت» (= شانس و اقبال) وجود دارد که هرگاه ودر هر زمانی ممکن است تا پیش روی کسی نمایان شود. گزینش هرگونه بختی در هر زمان، با آزادی و اختیار است. مَرتویی که بخت یار باشد (خوش شانس) و با دانش و آگاهی بهترین بخت پیش روی خویش را گزینش کند، در زندگی کامیاب خواهد شد.  
83

درود بر سرور گرامی موبد نیکنام، چرا هرگاه کسی در مورد نماز زرتشتیان می پرسد شما می فرمایید که نماز ما زرتشتیان از زمان ساسانی شکل گرفته؟ شما که بهترمی دانید که ما زرتشتتیان پیش از هخامنشیان نیز نماز داشتیم، پس چرا شکل گیری نماز را به موبدان ساسانی نسبت می دهید.؟ با سپاس


پرسش :

درود بر سرور گرامی موبد نیکنام، چرا هرگاه کسی در مورد نماز زرتشتیان می پرسد شما می فرمایید که نماز ما زرتشتیان از زمان ساسانی شکل گرفته؟ شما که بهترمی دانید که ما زرتشتتیان پیش از هخامنشیان نیز نماز داشتیم، پس چرا شکل گیری نماز را به موبدان ساسانی نسبت می دهید.؟ با سپاس


پاسخ :
درود،  نیایشی از اوستا که اکنون هم کیشان به ریخت (شکل) سنتی آن را می سرایند و در «خرده اوستا» آمده است، موبد واراسپند در زمان ساسانی نگاشته است. به همین روی برداشت درست ایشان برای نماز و نیایش زرتشتیان در آن دوره بوده است که بانگرش به زندگی، پیشه، باورهای مردم، خواسته آنان گرد آوری شده  به ویژه اینکه تیره های تازه وارد شده به ایران از هرسوبه شیوه هایی دیگر نماز و نیایش داشته و شایسته نبود که ایرانیان زرتشتی نیز کمتر از دیگران باشند. انسان از آغاز پیدایش به نوعی نمازگزار و نیایش کننده نیز بوده است. به ویژه هرگاه در برابر دشمن زاستاری (طبیعی) قرار می گرفته به گونه ای دست به نیایش داشته است.  چنانچه به سرودهای زرتشت، (گات ها هات ۲۸) نگاه کنیم؛ که زمان آن به پیش از دوران هخامنشی نیز می رسد، زرتشت از «نمنگها» و نیایش یاد می کندٌ، در بند اول این سرود، او با دست های افراشته «اهورامزدا» (خرد هستی) را ستایش می کند و آرمان دارد تا با نیایشی که بر پایه «خردمندی» انجام می گیرد کارهای شایسته و کردار نیکی از خود داشته باشد تا روان هستی را خشنود سازد. بنابراین چنانچه بخواهیم به شیوه آموزگار راستی خود نیایش کننده باشیم، به فلسفه نیایش او باید پی ببریم و خود بیندیشیم که در هرزمان و هرمکان چگونه می توان از گفتار و خرد بهره گرفت تا با کارهای نیکی که از دانایی سرچشمه می گیرد هویت انسانی خویش را در فرآیند گردش هستی آشکار، پویا و پایدار ساخته باشیم.
84

هر پیامبری معجزه ای برای اثبات پیام آوری از سوی خدا داشته است، معجزه زرتشت چیست؟


پرسش :

هر پیامبری معجزه ای برای اثبات پیام آوری از سوی خدا داشته است، معجزه زرتشت چیست؟


پاسخ :
در گزینش زرتشت رویدای شگفت آوری (: معجزه ای) درکار نبوده است؛ خدایی که زرتشت را برای راهنمایی مردم گزینش کرده است «اهورامزدا» نام گرفته است که ویژگی بنیادی آن «دانایی و اگاهی بیکران هستی مند» است، «خداوند جان وخرد»... بینش آموزگار ایرانی سرآغاز وسرانجام هستی را « دانایی و خرد» می داند بنابراین نیازی نیست تا کسی که از سوی ویژگی و گزینه «خردمندی» برای راهنمایی مردم آمده باشد و باپیامش «آزادی گزینش راه راستی» را به مردم سفارش کرده باشد! برای اثبات وجود پیام آوری و آموزگاری خود به شگفتی روی آورد و معجزه ای داشته باشد تا بدان ابزار (: وسیله) مرتوگان (: مردم ) او را بپذیرند یا اگر معجزه نکرد او را باور نداشته باشند؛ البته در زمانی از تاریخ، برخی از پیروان زرتشت نیز برای آموزگار خود کارهای شگفت آور و معجزاتی گردآوری کرده اند تا در این مورد از دیگران کمتر نباشد. نوشته هایی به زبان پهلوی و پس از ساسانیان برجا مانده است که گویای چنین معجزه های ساختگی است،  نمونه آنها در کتابی به نام «استوره زندگی زرتشت» به کوشش ژاله آموزگار به چاپ رسیده است که با بینش و پیام زرتشت هماهنگی ندارد.
85

با درود، آیا در متون زرتشتی بهشت را چگونه وصف می کنند؟ آیا همچون قرآن، می توان وصفی از بهشت نزد زرتشتیان یافت؟ 


پرسش :

با درود، آیا در متون زرتشتی بهشت را چگونه وصف می کنند؟ آیا همچون قرآن، می توان وصفی از بهشت نزد زرتشتیان یافت؟ 


پاسخ :
«بهشت» یک واژه پارسی است که گویش عربی آن را «جَنت» نامیده است. این واژه از «وَهیشتم مَنو» در اوستا آمده است (وه: به، خوب، نیک) - (وهیشتم: خوبترین)-  (منو: منش) بنابراین بهشت برترین فروزه (: صفت) واژه (به) است. «به- بهتر- بهشت» که همانند آن در زبان انگلیسی نیز آمده است «good,better,best». در بینش زرتشت، وهیشتم منو (بهشت) جایگاهی نیست که خداوند از پیش برای مَرتو (انسان) آماده کرده باشد تا پس از مرگ مکان نیکوکاران شود و بدکاران از آن بی بهره بمانند بلکه «بهشت» بهترین منش را انسان می تواند آگاهانه برای خود فراهم سازد و آن را برگزیند. هنگامی که مرتو کار شایسته ای را انجام می دهد که برگرفته ازمنش نیک باشد، و سبب خشنودی دیگران و روان هستی گردد در آن هنگام او روانی شاد وآرام خواهد داشت. آشکار است که آنزمان در«بهشت» اندیشه وکردار خویش به سرخواهد برد، این بهشت رابا پیروی از هنجار راستی برپایه خردمی تواند پیوسته در سرشت و روان خویش نهادینه سازد.
86

درود، اگربه زرتشت وَحی نشده است. حضرت زرتشت چگونه اسرار خلقت مانند وجود بهشت و جهنم و روز رستاخيز و چيزهای گوناگون ديگر رادريافته است و چگونه می توان آن را قبول کرد؟


پرسش :

درود، اگربه زرتشت وَحی نشده است. حضرت زرتشت چگونه اسرار خلقت مانند وجود بهشت و جهنم و روز رستاخيز و چيزهای گوناگون ديگر رادريافته است و چگونه می توان آن را قبول کرد؟


پاسخ :
فروزه «وحی» برای زرتشت در کار نبوده بلکه چنانکه پیش از این نیز اشاره شده است برخلاف پدیده وحی برای پیامبران ابراهیمی؛ زرتشت با «الهام»، (دل آگاهی و پیغام سروش) به راز هستی پی برده است و در سروده های خود آنها رابیان کرده است. در پذیرفتن وگزینش گفته هایش کسی را ناگزیر (مجبور) نکرده بلکه به هرکس توانش (: اختیار) داده تا خود نیز به ژرفی اندیشه کنند سپس با خردمندی بهترین گفته ها را پذیرا باشند. بهشت و جهنمی که زرتشت به آن باور داشته و بیان کرده است جنبه مادی ندارد. خداونداز پیش آن را نساخته تا آماده برای پذیرش انسان پس از مرگ باشد که لذت های مادی را به نیکوکاران در بهشت پیشکش (: هدیه) کند. دربرابرآن سوختن و شکنجه (: عذاب) را برای گناهکاران در دوزخ داشته باشد، بلکه بهشت و دوزخ اندیشه زرتشت حالتی مینوی است که شادی روان و یا افسرگی آن را در این جهان در پی داشته و ادامه آن برای روان پس از درگذشت نیز ادامه خواهد داشت و چنین حالت هایی را هرکس می تواند با کردار نیک برای خود فراهم سازد نه اینکه از سوی موبد یا پیشوای دینی او اندوخته گردد.اینگونه رویکردها نیازی به فهمیدن از راه « وحی» نبوده است، بدین ترتیب هرکس خواستار باشد آن را گزینش خواهد کرد و گرنه زرتشت از نپذیرفتن آن آشفته و خشمگین نخواهد شد تا اشتباه  دیگران را به جایگاهی بالا تر از خود گزارش دهد.
87

با درود فراوان آیا زرتشت از جانب آفریدگار بزرگ، اهورا مزدا به بیامبری برگزیده شده و یا این که زرتشت فیلسوف و دانشمندی بزرگ بود که با پی بردن به راز خلقت سخنان و اندیشه ی خود را در کتابی به نام اوستا گرد آوری کرده؟ با سپاس فراوان


پرسش :

با درود فراوان آیا زرتشت از جانب آفریدگار بزرگ، اهورا مزدا به بیامبری برگزیده شده و یا این که زرتشت فیلسوف و دانشمندی بزرگ بود که با پی بردن به راز خلقت سخنان و اندیشه ی خود را در کتابی به نام اوستا گرد آوری کرده؟ با سپاس فراوان


پاسخ :
از آنچه در سروده های گات ها برداشت می شود، زرتشت پیامبری نبوده که به یکباره و از دنیای بیسوادی، چوپانی و تیره (: قوم) ابتدایی، به پیامبری برگزیده شود او به بسیاری از دانش های زمان خویش آگاهی داشته است، او پیش از اینکه پیامبرو پیام آورنام گرفته باشد، اندیشمند (: فیلسوفی) بوده که ویژگی های سنتی همبودگاهش (جامعه) را خرده گیری (: نقد) و بررسی کرده و بسیاری از پندارهای مردم را نادرست وکارهای رهبران دینی آن هنگام (: زمان) را نادرست دانسته است. او در آن هنگام ده سال به زاستار (: طبیعت) روی آورده تا پرسش های خود را از رازهای باشنده (: موجود) در زندگی درک و دریافت کند. او چنانکه در هات ۲۹از یسنا ( سرود دوم گاتها) آمده است،  در رایزنی بین اهورامزدا ( دانایی وآگاهی بیکران هستی مند))، وهومَن (منش پاک)، اشا (هنجارراستی در هستی) و گِئوش اوروان (روان گیتی) برگزیده شده تا پیام راستی را به مرتوگان (: مردم) برساند و راهنمای آنان برای رسیدن به شادی، آرامش و رستگاری باشد. به سخنی دیگرهردو بخش پرسش شما را در برمی گیرد. بدین روی که زرتشت، رازور(عارف) و اندیشمندی بوده که به راز های هستی پی برده  است و از سوی خداوند به پیام آوری وآموزگاری برگزیده شده است. گفته ها و بینش دانش بنیان او در سروده هایش به نام گات ها به یادگار مانده است.
88

 درود به استاد پارسا و موبد گرانقدرآقای نيکنام، مدتی است سرودهای اوستا می خوانم، ولی به واژگانی برخوردم که معنا و تلفظ درست آن ها را نمی دانم از شما خواهش می کنم درباره سروزن آنها مراراهنمايی فرمایید. اشه(اشونان)- گوشورون- آرميتی- فرشوشتر- سپندارمذ- ترمنشی- سروش- ورجاوند- منثره- گرزمان- آذر پسر اهورا مزدا- راسپی- وهومن- هوروتات-اشه وهيشت- خشثره و يریه- سپنته ارميتی. با سپاس بی پايان


پرسش :

 درود به استاد پارسا و موبد گرانقدرآقای نيکنام، مدتی است سرودهای اوستا می خوانم، ولی به واژگانی برخوردم که معنا و تلفظ درست آن ها را نمی دانم از شما خواهش می کنم درباره سروزن آنها مراراهنمايی فرمایید. اشه(اشونان)- گوشورون- آرميتی- فرشوشتر- سپندارمذ- ترمنشی- سروش- ورجاوند- منثره- گرزمان- آذر پسر اهورا مزدا- راسپی- وهومن- هوروتات-اشه وهيشت- خشثره و يریه- سپنته ارميتی. با سپاس بی پايان


پاسخ :
درود برشما. واژه ها اینگونه بیان شده و چِمار (معنی) دارند؛ اَشه یا اشا = هنجار راستی و نظم هدفمند گیتی، کسی که با این هنجار رفتار کند او را «اشو» می نامند که واچینی (جمع) آن «اشوان» خواهد بود --//- گِئوش اوروان: گئوش = گیتی و اوروان = روان که باهم  در گات ها به چمارِ روان هستی می باشد --//-- آرمَئی تی = آرمان و آرزو که بیشتر با واژه سپنتَه = سپند (مقدس) می آید که چمار هردو با هم آرمان و عشق پاک است --//-- فرَشوشتَر: نام یکی از نزدیکان زرتشت بوده است --//-- سپندارمَذ = سپنتَه آرمئی تی= آرمان وعشق پاک که در گویش پارسی به اسپند و اسفند تبدبل شده است --//-- تَرمَنشنی= داشتن منش بد --//-- سروش= ندای درونی و دل آگاهی که در اوستا «سَرئوشَه» نام دارد --//-- وَرجاوَند= مقدس --//-- مانترَه = سخن اندیشه برانگیز که به سروده های زرتشت گفته شده است --//-- گروثمان = سرای نور وسرود که جایگاهی خوش آیند برای روان درگذشتگان بیان شده است --//-- آذر = آتش در اوستا داریم: آترش پُوثره اهورهِ مَزدائو؛ آترش = آتش، پوثره = پرتو، فروغ بنابراین آتش« پرتوی از اهورامزدا» درست است نه پسر او --//-- راسپی نام جایگاه یکی از موبدان است که در سرودن یسنا با موبد دیگر به نام «زوت» همکاری دارد --//-- وُهومَن = نیک اندیشی، منش نیک --//-- هَه اور وَتات = رسایی که در گویش پارسی خورداد شده است --//-- اَشَه وَهیشتَه = بهترین اشویی، اشا = هنجار راستی و وَهیشتَه = بهترین --//-- خشَترَه وَئیریَه = شهریاری، پادشاهی و تسلط بر خویشتن --//-- سپنتَه آرمئی تی، همان سپندارمذ به چمار عشق پاک و مقدس است.
89

دروردبر موبد نیکنام من پس از کندوکاو های فراوان دریافتم که دین نیاکانم برترین و کاملترین و زیباترین دین است حال آیا جایی برای آموزش این دین به من وجود دارد؟


پرسش :

دروردبر موبد نیکنام من پس از کندوکاو های فراوان دریافتم که دین نیاکانم برترین و کاملترین و زیباترین دین است حال آیا جایی برای آموزش این دین به من وجود دارد؟


پاسخ :
دین زرتشت گونه ای از درس نیست که در کلاسی آموزش داده شود، در پرسش های دیگر نیز پاسخ داده شده که فراپذیری رفتارهایی نسبت به درخور (شان) و جایگاه مَرتو (انسان) است و رفتار بر پایه هنجار اشا و راستی، بودن در هویتی است که پیام آور این سرزمین بدان اشاره و سفارش کرده است. دین یک خواسته و نیاز درونی مرتوگان (بشر)است که هرکس می تواند با رفتار و کردارخود آن را به دیگران نیز سفارش کند.
90

درود بر شما اقای نیکنام نوروزتان پیروز- اگر ممکنه بفر مایید نیایش نوروزی که در تارنما دارید از کدام قسمت اوستا است.


پرسش :

درود بر شما اقای نیکنام نوروزتان پیروز- اگر ممکنه بفر مایید نیایش نوروزی که در تارنما دارید از کدام قسمت اوستا است.


پاسخ :
نوروز شما نیز خجسته و فرخنده باد ...این نیایش گزیده ای از بخش های اوستا وگات ها است . گزیده کوتاهی از « هفتن یشت »، « سنگ نوشته هخامنشی » «هات ۲۸ گات ها»، «آفرینگان دهمان »، « همازور دهمان » برگرفته شده است . خشنود می شوم که دیدگاه شما گرامیان را نیزداشته باشیم تا چنانچه لازم است آن را زیباتر کنیم؛ نیایش نوروزی چنین است: پروردگارا، تو راسپاس می گوییم که هنجار اشا را بنیان نهادی... زمین وآسمان، آب و گیاهان را آفریدی... با مهر خود، روشنایی و شادی را برای زندگی مردم پایدار ساختی... به ما آموختی تا با منش نیک به تو نزدیک شویم... با گفتار نیک، آیین را ستی را گسترش دهیم و با کردارنیک، سازنده و سود رسان باشیم... اکنون که با گردش زمان، روزگاری تازه فراهم گشته است... با دست های برافراشته تو را نیایش می کنیم برآنیم تا با کارهای درست خود که از دانایی و خرد سرچشمه می گیرد، روان هستی را خشنود سازیم... ای اهورامزدا آرامش و آسایش را برای نیکوکاران جهان افزون گردان... دیر زیویم، درست زیویم، شادزیویم،  تازیویم به کامه زیویم، گیتی مان به کامه باد به کامه تن، مینومان به کامه باد به کامه روان، اغنی اشوبیم، همازوربیم، همازور هما اشوبیم، و سپس سرود «اشم وهو» سه بار خوانده می شود.
91

آیا زرتشت ادعا می کند دین کاملی است؟ اگر این ادعا را دارد دلیلش چیست؟


پرسش :

آیا زرتشت ادعا می کند دین کاملی است؟ اگر این ادعا را دارد دلیلش چیست؟


پاسخ :
زرتشت در سروده هایش، هیچگونه  هماوردخواهی (: ادعایی)، ودر هیچ موردی نکرده است . او بامردم سخن می گوید و باور دارد که همه با آزادی واختیار، در هرزمان و مکانی پروانه (: اجازه) دارند به ارزش های مرتوگانی (: انسانی) برسند و شایستگی داشتن رفتار نیک وسخنی شیوا هستند که برگرفته از اندیشه نیک وخرد رسا است.  رسا (:‌ کامل) بودن یک دین به چَِمار(: معنی) چیست؟ . بزرگمهرمی گوید: «همه چیز را همگان دانند و همگان تاکنون از مادر نزاده اند». اگر بپذیریم که جهان در زوزگاری به فلسفه ای رسا برای زندگی مردم رسیده است، آنگاه دیگر نیازی به هیچ نسک (کتاب)، آموزشگاه، دانشگاه، پژوهش و دانشمندی نیست تا بخواهند راهکاری تازه وگویا برای زندگی مرتوگان (بشر) پدید آورد تا او را به سوی رسایی (تکامل) وپیشرفت رهنمون باشند. زرتشت به خرد مَرتو (انسان) باور دارد که در هر مکان با یاری از دانش زمان، کامل بودن زندگی مرتوگان را به آرامی آزمایش (:‌‌‌ تجربه) خواهد کرد.

صفحه‌ها